Blog 1

Vrijdag 4 augustus, 15:00, Zaandam
“Jeffrey, zou je even willen gaan zitten? Wij willen met je praten”. 2 bezorgde blikken staren mij aan en ik weet stiekem precies wat er komen gaat. “We willen het toch even hebben over je reis, wij maken ons echt zorgen, begrijp je dit?”. Ik zit een stoel met een theekop in mijn handen en besef me dat ik dit gesprek al eerder heb gevoerd. Het voelt als een terugkerend fenomeen bij het naderen van mijn vakantieperiode waarbij de zorgen in de familie geuit worden over mijn volgende reisbestemming. Ik snap het, ik begrijp de zorgen en ik weet ook dat ik elk jaar weer de grenzen probeer op te zoeken. Ben ik recalcitrant? Misschien een beetje, maar de deuren die openen op een nieuwe onbekende stemming is en blijft een onvergetelijke ervaring.
Vriendschap wordt beschreven op wikipedia als: “een nauwe relatie of verhouding tussen twee of meerdere mensen waarbij het geslacht geen rol speelt. Het belangrijkste waarop een goede vriendschap gebouwd is, is vertrouwen en onvoorwaardelijkheid’’. Kortom, dit is mij overkomen in Iran met Mahsa, ontmoet vorig jaar in Isfahan (Iran), en waarmee ik dagelijkse telefonisch contact heb. Mede dankzij haar ga ik weer terug naar Iran, ondanks de conflicten in de regio. Of het mij zenuwachtig maakt? Nou en of, ik ben me te degen bewust van de explosieve situatie daar, maar toch wil ik heel graag mijn goede vriendin opzoeken. Vriendschap heeft mijn zorgen overwonnen.

Maandag 5 augustus, 16:00, Teheran
Met nog een beetje een duizelig en onwerkelijk gevoel in mijn lijf ben ik achter mijn laptop gekropen om alle gebeurtenissen op een rij te zetten. Het is in de middag en ben net ontwaakt van mij middag dutje, dat hoog nodig was na een nacht zonder slaap.
Vanochtend ben ik een uur later gepland aangekomen op Teheran airport waar het circus van het krijgen van een visum kon beginnen. Ik weet ondertussen uit ervaring dat het tijd zou gaan kosten maar toch maakte ik me zorgen. Thuis had ik 4 maal geprobeerd om een visum aan te vragen maar 4 maal is mijn aanvraag om een mysterieuze wijze afgewezen. Een bezoek aan de ambassade in Den Haag heeft mij niks opgeleverd, op geruststellende woorden van de ambassade personeel na, dat het allemaal wel goed zal komen.
Gewapend met een boek, wat muziek, en een goed humeur heb ik alle benodigde papieren ingeleverd bij de vriendelijke mevrouw die de documenten in ontvangst nam. Een voor een zag ik reizigers vertrekken waardoor ik op een gegeven moment (na 2 uur) alleen overbleef in een lege wachtruimte. Een streng kijkende douanier kwam met mijn paspoort aangelopen en stelde een aantal vragen. In zichzelf pratend droop hij af, terug in zijn kantoor “have a moment please”. Hopend dat alles goed was, kwam hij terug met andere vragen, en kwam hij nog een keer terug, terwijl er weer 2 groepen met toeristen met een glimlach hun visum in ontvangst namen en hun reis voortzette. De zon kwam op en de moeheid deed zijn intrede, maar na een uur kwam de vriendelijke mevrouw met het verlossende woord: “It’s ready! You can go!’’. Waarom het zo lang duurde? Waarschijnlijk omdat het mijn derde keer is en dat dit volgens de Iraanse autoriteiten verdacht is, helemaal in deze tijden vol conflicten is iedereen verdacht, desalniettemin heb ik een visum, maar alleen voor 7 dagen, dat betekend dat ik voor maandag het land alweer uit moet. Met nog lichte irritatie van het wachten werd ik vriendelijk onthaald door een taxichauffeur, die zijn auto langs de snelweg abrupt stopte om mij een overheerlijk kop warme thee te serveren met snoepjes erbij, “welcome in Iran!”

Vandaag had ik afgesproken met Mahsa. Eerst een stukje lopen, dan de metro, dan overstappen, nog een keer overstappen, stukje lopen en bestemming bereikt. Gek genoeg voelt het als thuiskomen. Ik weet precies welke lijnen ik moet nemen en worstel me met gemak tussen de mensenmassa’s door. Bij aankomst was het weerzien van Mahsa als vanouds, het is fijn om haar te zien en hebben veel te bespreken onder het genot van een kop koffie wat verdacht veel op de Starbucks lijkt.

Dinsdag 6 augustus, 10:00, in de bus naar Jolfa (West Iran)
Ik zit in de bus op mijn troon. Mahsa en een vriendin (Pooyeh) van haar hadden een busticket gekocht in een zogeheten “VIP Bus”, een soort businessclass. Grote stoelen waarbij je bijna horizontaal kan liggen. Mahsa is als een moeder en heeft een ontbijt gemaakt, een lunch, thee meegenomen en bak met fruit en om het kwartier wordt er gevraagd of ik honger heb, dit is de Iraanse gastvrijheid waarvoor ik terugkom ben gekomen.

Gisteravond had ik afgesproken op de school van Mahsa. Een kleine school aan een drukke kruispunt waar louter Engelse les gegeven wordt voor jong en oud. Al snel werd ik een klaslokaal ingeduwd met gillende tieners waar ik onthaald werd als een Micheal Jackson. Orde houden was er niet bij aangezien de extase te groot was bij het zien van een Westerling. Gillende kinderen die allemaal een handtekening wilde om deze aan het thuisfront te laten zien als bewijs dat ze echt een westerling hadden ontmoet. Ik voelde me schuldig naar de docent toe, die in met moeite boven de kinderen uit kon komen. Al gauw zette hij het in op een andere koers en zijn we door middel van een spel met een bal woordjes gaan oefenen. Op een gegeven moment werd ik uit de les gehaald, om naar een andere klaslokaal te gaan. Ik kreeg een gevoel van een Sinterklaas dat met zijn staf en zijn pepernoten de klassen rond ging. Dit keer was het een klas met mannen van volwassenen leeftijd. Waarbij al gauw bleek dat de lessen die ze volgden puur te maken had met de wens om te emigreren naar een ander land. Dit is voor mij niet nieuw maar het blijft me raken dat de wil om te emigreren zo sterk is.

Woensdag 7 augustus, 19:00, Jolfa
Landsgrenzen heeft me altijd geïntrigeerd. Wanneer ik uit mijn hotelraam kijk, kijk ik uit op Azerbeidzjan. Er zit een rivier tussen, een spoorlijn wat al lang buiten dienst is, en daarachter dorre bergen. In Europa reis je makkelijk van land naar land, maar hier is het anders. Wachttorens en controleposten zijn overal aanwezig terwijl er, tot zover ik weet, geen problemen tussen deze twee landen zijn. Het gekke is dat er zo nu en dan een vrachtwachtwagen met een Azerbeidzjaans kenteken voorbij rijdt, maar verder is er niks te bekennen van het land aan de overkant. Het wekt dan ook mijn nieuwsgierigheid op: wat speelt zich daar af?
Jolfa is een stad gelegen aan de grens met een rivier ernaast. De stad zelf is niet heel bijzonder, maar daaromheen zijn er veel Armeense kerken te vinden met prachtige gebergten. Er zijn geen westerlingen te bekennen en wordt dan ook aangestaard alsof ik van een totaal ander planeet kom.

Mensen vragen aan mij of ik het naar mijn zin heb in Iran, en ik merk dat ik de vraag moeilijk kan beantwoorden. Ik merk dat het land enorm schizofreen is. Enerzijds zo gastvrij, prachtige gebieden, heerlijk eten, en anderzijds ook zo bedrukkend qua overheid en ook soms qua cultuur. Ik raad dit land zeker aan om naar toe te reizen, maar ik merk hoe meer ik te weten kom, hoe meer de dagelijkse realiteit van het land mij raakt. Een mooi voorbeeld was gisteravond, we deden boodschappen voor de familie. De dames namen hier de tijd voor terwijl ik gastvrij werd onthaald door het personeel van de supermarkt. Stiekempjes werd er een sinaasappelsap fles tevoorschijn getoverd met zelf gemaakte wodka. Enorme leuke ontmoetingen ontstaan uit het niets, terwijl in de avond op Mahsa’s hotelkamer de telefoon afgaat om te controleren of ik niet toevallig op hun kamer ben. Precies dat, die voortdurende controle om mij heen. En niet omdat de hotelmanager ons tegen wilt zitten, maar omdat het systeem in Iran voortdurend over de schouders heen kijkt om alles te controleren. Ik voel me niet vrij. Het is de totale controle wat de overheid probeert te hebben. Het zijn de waardes wat zo haaks staat met die van mij, dat een vriendschap eigenlijk hier onmogelijk is in dit land, dat je voortdurend moet nadenken of het wel mogelijk is. Dit alles maakt het zo enorm complex.